Uruguay’ın efsanevi Devlet Başkanı “Jose Mujica” kimdir?

Uruguay’ın eski devlet başkanı, namı-diğer “Saraysız başkan” Jose Mujica 89 yaşında hayatını kaybetti. Mujica, yemek borusu kanserinin karaciğerine sıçradığını ve artık tedavi görmeyi istemediği duyurarak, köpeğinin yanına gömülmek istediğini açıklamıştı. Peki, Jose Mujica kimdir?

Jose Mujica, 2010-2015 yılları arasında Uruguay’ın 40. Başkanı olarak görev yapan Uruguaylı siyasetçi ve çiftçidir. Mujica, 20 Mayıs 1935’te İspanyol Bask kökenli Demetrio Mujica ve İtalyan göçmenlerin kızı Lucy Cordano’nun çocuğu olarak dünyaya geldi. Mujica’nın babası küçük bir çiftçiydi ve 1940 yılında, oğlu beş yaşındayken ölümünden kısa bir süre önce iflas etti. Annesinin ailesi, Ligurya’dan gelen çok fakir göçmenlerdi. 1960’ların ortalarında, Küba Devrimi’nden ilham alan silahlı bir siyasi grup olan yeni kurulan MLN-Tupamaros hareketine katıldı. 20 Mayıs 1935’te doğan Mujica, 1960’larda Küba Devrimi’nden esinlenen kentsel bir gerilla grubu olan Ulusal Kurtuluş Hareketi-Tupamaros’un (Movimiento de Liberación Nacional-Tupamaros – MLN-T) kurucularından biriydi. 1970’te yakalanan Mujica, kaçtıktan sonra 1972’de tekrar tutuklandı ve 1985’e kadar cezaevinde kaldı. 13 yıl boyunca hapiste kalan Mujica, işkence gördü ve insani olmayan koşullarda, sığınaklarda veya hücrelerde uzun süreli yalnızlık gibi zorluklara göğüs gerdi. 1985’te askeri rejimin sona ermesiyle çıkan bir af kapsamında serbest bırakıldı. Devlet başkanı olmadan önce milletvekilliği ve senatörlük yapan Mujica, 2005 yılında sol eğilimli koalisyon Frente Amplio’nun ilk hükümetinde Hayvancılık, Tarım ve Balıkçılık Bakanı olarak atandı. 2010-2015 yılları arasındaki başkanlığı süresince Uruguay ekonomisi yılda ortalama %5,4 büyüme gösterdi, yoksulluk oranları düştü ve işsizlik düşük seviyelerde kaldı. Görevini bıraktığında, Mujica ülke içinde %70’e yakın bir halk desteğiyle büyük bir popülerlik kazandı.

ELEŞTİRİLERİYLE TANINDI
Uruguay sınırlarının ötesinde, “Pepe” Mujica alışılmışın dışında liderliği ve tevazusuyla uluslararası alanda büyük saygı kazandı. Gerilla geçmişi ve ilerici politikalarının yanı sıra — kürtajın, eşcinsel evliliğin ve marihuananın yasallaştırılması ile Afganistan’dan savaş mültecilerinin kabulü gibi — sade yaşam tarzı ve tüketimcilik ile küresel eşitsizlik eleştirileriyle de tanındı. Başkanlığı boyunca geleneksel başkanlık konutunda yaşamayı reddederek, Montevideo’nun kenar mahallelerinde eşi Lucía Topolansky — aynı zamanda eski bir gerilla savaşçısı ve siyasetçi — ile birlikte mütevazı evlerinde yaşamaya devam etti. Resmi kıyafetlerden uzak, mütevazı tavırlarıyla tanınan Mujica, başkanlık maaşının büyük kısmını yoksullara ve küçük girişimcilere destek olan yardım kuruluşlarına bağışladı; efsanevi gök mavisi 1987 model Volkswagen Beetle aracını kullanmaya da devam etti.